BÖĞÜRTLEN YETİŞTİRİCİLİĞİ
BUDAMA VE TERBİYE SİSTEMLERİ
1- Destekli Ocak sistemi,
2- Desteksiz Ocak Sistemi,
3- Destekli Çit Sistemi
4- Desteksiz Çit Sistemi,
Böğürtlenlerde budama üç safhada
yapılır.
1- Yazın Tepe Alma: Dik büyüyen
böğürtlenlerde dallar 60-75 cm‘yi
bulunca tepe alması yapılır.
2- Meyve Veren Dalların Kesilmesi:
Böğürtlenlerde toprak altı organları
çok yıllık, taç kısımları 2 yıllıktır.
Birinci yıl dallar olgunlaşır, ikinci yıl
meyve verdikten sonra kururlar. Dallar
meyve verdikten sonra kesilmesi
uygundur. Bu işlem hemen hasattan
sonra yapılacağı gibi, dinlenme
döneminde yapılabilir.
3- Kış Budaması : Kış sonu ve ya ilkbahar
başında yapılır.
Dik büyüyen böğürtlenlerde en
kuvvetli sürgünler seçilerek zayıf ve yere
yakın dallar kesilir. Sürünücü tiplerde
budama kısa kuvvetli dal ile uzun ve sağlam
meyve dalcıkları elde edecek şekilde
yapılır.
İki yada daha yaşlı böğürtlenlerde
budama hasat mevsimi sonu meyve vermiş
dallar toprağa yakın seviyeden kesilip
tellerden temizlenir. Ondan sonra
yapılacak iş yeni sürgünleri tellere
bağlamaktır.
HASAT VE DEPOLAMA
Üzümsü meyveler hasadı dikkatli ve
zamanında yapılmalıdır. En uygun hasat
zamanı sabah erken saatlerde saat 10‘a
kadardır.
Böğürtlen meyve rengi siyaha
dönünce toplamaya başlanır. Fakat dikkat
edilmesi gereken nokta meyvelerin
salkımdan kolayca ayrılabilecek durumda
olmalıdır. Çünkü bazı çeşitlerde meyveler
siyahlaştığı halde olgunlaşmamış olabilir.
Taze pazarlanacak meyveler 250 ve
500 gramlık kutulara toplanır ve kaplar
kasalara dizilerek hemen pazara sunulur.
Böğürtlen meyveleri soğuk hava
depolarında %85-90 nem ve – 0,5 -00C
sıcaklıkta 5-7 gün muhafaza edilir.
Böğürtlen meyveleri taze olarak
tüketildiği gibi, meyve salatası yapılır.
Derin dondurma (şoklama) ile muhafazaya
alınıp uzun süre farklı değerlendirme
şekilleri için hazır tutulabilir. Pasta
endüstrisinde, meyve çayı, meyve suyu,
konsantre ve likör yapımı, reçel ,
marmelat, jöle ve şekerleme endüstrisi,
meyve tozu, meyve esansı, dondurma ve
meyveli yoğurt yapımında kullanılmaktadır.
BÖĞÜRTLEN
YETİŞTİRİCİLİĞİ
Meyve özellikleri yönünden üzümsü
meyveler grubunda yer alan Böğürtlen.
Dünyada ılıman iklim bölgelerinde,
subtropik iklim ve kutup iklim sınırlarına
kadar yayılma alanı nedeniyle geniş
yetişme alanına sahiptir.
Ülkemiz böğürtlenin anavatanı
sınırları içerisindedir. Böğürtlenler
Anadolu’nun 1000 m’ nin üzerinde hava ve
toprak neminin sağlandığı yerlerde yoğun
olarak yetiştiriciliği yapılmaktadır.
Dikim Mesafesi : 2-2,5 X 1,5-2 m
Dekara Fidan sayısı : 200-300 adet
Dekara verim : 0,8-2 ton
Ürüne başlama yaşı : 2. yıl
Ömrü :Uzun
Soğuklama isteği :800-1700 saat
PH :6-7
İKLİM
Karadeniz bölgesi üzümsü
meyvelerin doğal yetişme alanlarından
biridir. Kış aylarında (-20, -25) dereceye
kadar soğuklara dayanır. Böğürtlenin
Soğuklama ihtiyacı 7 derecenin altında
800-1700 saattir.
Genel olarak en uygun iklim yazları
serin ve hasat zamanı yağmur olmayan,
kışları ılık geçen yerlerdir. Yazları sıcak,
kurak ve rüzgarlı gecen yerlerde vejetatif
gelişme geriler meyveler küçük ve
çekirdekli olurlar.
Hasattan önce çok sıcak hava olması
meyvelerin olgunlaşmadan yumuşamasına
sebep olur. Olgunlaşma zamanı kuru ve
kışın soğuk rüzgarlarının estiği yerlere
rüzgar kıran tesisi edilmesi gerekir.
TOPRAK
Böğürtlenlere en uygun toprak;
kumlu killi organik maddece zengin, su
tutma kapasitesi yüksek iyi drene olabilen
ve sürekli nemi sağlamış topraklarda
başarılı şekilde yetiştiricilik yapılır.
Toprak PH sı hafif asit veya nötr
olmalıdır. (PH 6-7) Fazla kireçli ve tuzlu
topraklara uygun değildir. Toprak derinliği
en az 1 m olmalıdır. Hafif eğimli yerler
yetiştiricilik için uygundur. Çok eğimli
yerlerde teraslama tapılarak yetiştiricilik
yapılabilir
BAHÇE KURMA
Böğürtlen bahçeleri geç sonbahar
(Kasım – Aralık) yada kış aylarından
bahçeler tesis edilir. Dikim İlkbahar da
(Şubat-Nisan) ayları arasında yapılır.
Dikimi yapılacak fidanların kök
tuvaleti yapılır, yaralı ve çok uzun kökler
kesilir. Dikimi yapılacak bahçelerde fidan
çukurları önceden işaretlenir ve 40-50 cm
genişlik ve derinlik de açılır.
Önceden hazırlanmış toprak gübre
karışımı harç ile doldurulmuş çukurdan 20-
30 cm boşaltılır. Çukur tabanı ayakla
bastırılarak fidan buraya dikilir. Fidan
dikimi fidan kök boğazı tamamen toprak
içinde kalacak şekilde ayarlanır. Dikimden
sonra can suyu verilir Fidanın tepesi 20-30
cm den kesilir.
GÜBRELEME
Böğürtlenler organik maddeye fazla
ihtiyaç duyarlar. Dikim sırasında dekara 3-
4 ton yanmış ahır gübresi verilir. Çiftlik
gübresi 2-4 yılda bir ilave yapılır.
Toprak nemini muhafaza etme
acısından yılın her döneminde verilebilir.
En uygun zaman bitkilerin dinlenme
dönemine girdiği kış aylarıdır. Bitki kök
bölgesine serilerek toprağa hafifçe
karıştırılır. Yaprak ve toprak analizlerine
göre kimyasal gübreler önerilir.
Genel olarak; 4-10 kg saf azot Mart
ayların ve meyve gelişimi sırasında; 5-7 kg
saf fosfor ve 8-12 kg saf potasyum
Sonbahar ve Kış ayların-da verilir. Ayrıca
yeşil gübre olarak tek yıllık baklagiller
kullanılabilir.
Bitkilere fazla azot verilmesi
meyvelerin yumuşamasına ve pazar
değerinin azalmasına neden olur.
SULAMA
Sulama aralığı toprak tipine ve
bölgeye göre değişir. Ağır ve humuslu
topraklarda daha seyrek, kumlu
topraklarda daha sık sulama yapılır.
Çiçeklenme dönemi ve meyve tutumunda
kesinlikle yağmurlama sulama
yapılmamalıdır. Sulama toprak nemini
sağlayacak şekilde yapılmalıdır.