SATSUMA MANDALİNA

YETİŞTİRİCİLİĞİ

Bölgemizde Satsuma mandalinası

(Mandarin) Rize mandalinası olarak bilinir

bölgemizde güneye ve güneydoğuya bakan

kuzey rüzgarının olmadığı yamaçlarda

ekonomik olarak yetiştiriciliği

yapılmaktadır. Özellikle çay hakim ürün

olmadan önce yaygın olarak yetiştiriciliği

yapılmaktaydı.

Çay hakim ürün olduktan sonra

mandalina bahçelerinin yerini almış ve

mandalina yetiştiriciliği azalmıştır. Son

yıllarda mandalinanın iyi gelir getirmesi ile

beraber yeniden bahçeler kurulmaya

başlamıştır. Satsuma mandalinası bölge

ekolojisine uygun olması, meyvesinin

sevilerek yenmesi ve bol miktarda C

vitamini içermesi nedeniyle tüketimi ve

pazar değeri artmıştır. Ekonomik yaşı 40-

50 yıl ağaç başına verim 80 kg’dır.

İKLİM VE TOPRAK İSTEKLERİ

Satsuma mandarini -80C soğuğa

kadar dayanabilir.ağaçların soğuğa

hassasiyetleri sıralamasında turunçgiller

içerisinde soğuğa en dayanıklı ağaçlardır.

Meyvelerin soğuğa hassasiyetleri

sıralamasında limondan sonra gelir. Buna

göre ülkemizde mandarinler -40C nin

altındaki sıcaklıklarda yetiştiriciliği

risklidir. Narenciye ağaçlarında 12-130C’de

gelişme başlar, 25-300C’de hızlı gelişme

olur. 320C’den sonra gelişme durur.

Mandalinalarda önce tomurcuk sonra

çiçekler ve küçük meyveler yanar. Meyve

bağlaması için en uygun sıcaklık 210C’dir.

Satsuma mandalinası en iyi rengi 15-

200C’de alır. Mandalinalar hafif derin,

drenajı iyi kumlu tınlı, tınlı veya killi-tınlı,

taban suyu seviyesi 1.5 m’nin altında pH

5.5-6 olan humusça zengin topraklarda iyi

yetişir. Özellikle Karadenizde

mandalinalarda anaç olarak üç yapraklı

(Poncirus trifolia) kullanılmalıdır.

Mandalinalarda sulama çok kurak

yaz aylarında gereklidir. Sulama iklim

şartlarına bağlı olarak Nisandan

başlayarak Eylül-Ekim sonlarına kadar

devam eder.Günlük su ihtiyacı 1.5-3.3 mm

olarak hesaplanmalıdır. Ağır topraklarda

aşırı ve düzensiz sulama çiçek ve küçük

meyve dökümlerine sebep olur.

Mandalinalarda gübreleme saf besin

miktarı olarak 20 kg/da saf azot, 8 kg da

saf fosfor ve 20 kg/da saf potasyum

olarak hesaplanır. Azotlu gübre 3 zaman

periyodunda toprağa verilir.

1- Çiçeklenme öncesi ağaca su yürümeden

(Ocak-Şubat sonu) gübrenin 3/5‘i,

2- Yeni yaprak ve sürgünlerin oluştuğu

(Mayıs-Haziran) gübrenin 1/5’i,

3-Meyve oluşumunda (Haziran-Temmuz)

gübrenin 1/5’i verilir.

Azotlu gübreler sulama suyuyla yada

toprağa direk verilebilir. Gübreler ağaç

gövdesinden 50 cm dışarıya verilir ve

toprağa karıştırılır.

Tam verim çağındaki mandalinalara

ağaç başına 0.4-0.7 kg saf azot verilir.

Fosforlu gübreler Ekim-Kasım

aylarında ağaç başına 0.3 kg saf madde

olarak verilir. Yeni tesis edilen bahçelerde

fidan başına 30-3-80 g saf madde

hesabıyla verilir.

Potasyumlu gübreler Ekim-Kasım

aylarında yeni tesis edilen fidanlara ilk 5

yıl 40-80 g tam verim çağında ise 500 g

saf madde olarak verilir. Ayrıca 3-4 yılda

bir 3-4 ton yanmış ahır gübresi

sonbaharda uygulanır.

DİKİM

Üç yapraklı üzerine aşılı

mandalinlerde dikim mesafesi 5X5 m’dir.

Düz arazilerde kare, dikdörtgen yada

üçgen dikim yapılır. Meyilli arazilerde

kontur dikim uygundur.

BAHÇE TESİSİ

Fidanları dikim zamanı Karadeniz

bölgesinde sonbahardan İlkbahara kadar

yapılabilir. Toprak sıcaklığı 150C olduğu

zaman en iyi dikim zamanıdır. Fidan

çukurları 60-80 cm derinlik ve genişlikte

açılmalıdır. Dikimi yapılacak fidanlar söküm

yapıldıkları yerden 4-5 cm yükseklikten

dikilmelidir. Fidanlar derin dikilirlerse

kloroz ve zamklanma görülür. Dikim toprak

tavındayken yapılmalıdır.

Dikimi yapılan fidanları güneş

ışığından korumak için gövdeleri sarılır

yada yanmış kireç ile boyanır. Tepe kısmı

kesilen fidanların rüzgardan kırılmasını

önlemek için hakim rüzgar istikametine

kazık çakılarak sürgün kazığa bağlanır.

Fidanlar tutuncaya kadar 3-15 günde bir

sulanmalıdır. Fidan dipleri yanmış ahır

gübresi, sap, saman ile malçlama yapılır.

Yabancı ot gelişimine izin verilmemelidir.

BUDAMA

Dikimde terbiye budaması yapılmış

olan fidan 2-3 yıl budamaya ihtiyaç

göstermez. İlk 2-3 yıl taçlandırma yerine

alt kısımdan çıkan sürgünler alınmalıdır.

Genelde verilen şekil Karadeniz bölgesinde

goble olmalıdır. Goble şekil diğer meyve

ağaçlarında yapıldığı gibi uygulanır.

Mandalinalarda budama zamanı

erken ilkbahar dönemidir. Budama zamanı

son donlar geçtikten sonra sürgün

vermeye başlamadan önceki dönemdir.

Budamada kurumuş, kırılmış, dikine

büyüyen (obur) dallar kesilmelidir.

Satsuma mandalinleri zayıf gelişme

gösterdikleri için fazla budamaya ihtiyaç

duymazlar.

Don zararı görmüş ağaçta yeni

sürgünler oluştuktan ve kurumalar

durduktan 6-8 ay sonra budama

yapılmalıdır. Don zararı görmüş dallar yeni

sürgünlerin başladığı yerden kesilir.

Ağacın tümü zarar görmüşse aşı yerinin

üzerinden kesilerek yeni sürgün oluşması

sağlanır.

HASAT

Mandalinalarda hasat zamanı

Şeker/Asit oranına göre yapılır. Hasat

makasla kesilerek yapılır. Hasat edilen

meyveler uygun temiz taşıma kaplarına

itinayla boşaltılmalıdır. Boylanarak

kasalara dizilmelidir.