KİRAZ YETİŞTİRİCİLİĞİ
DÖLLENME
Döllenme kiraz yetiştiriciliğinin en
önemli konusudur. Dünyada mevcut 1500
kiraz çeşidinin birkaçı dışında hepsi
mutlak kendine kısırdır, yani kendini
dölleyemez Dolayısıyla tek çeşitten
kurulmuş kiraz bahçelerinden meyve
alınamaz veya nadir olarak %1-2 alınabilir.
Halbuki ekonomik bir kiraz yetiştiriciliği
için 100 çiçeğin en az 25 - 40 tanesi
meyveye dönüşmelidir.
Kiraz bahçesi kurulurken verim
alınabilmesi için kesinlikle tek çeşit
kullanılmamalıdır.
Bunun içinde bahçe kurulurken
birbirini iyi dölleyen çeşitler kullanılmalıdır.
Kullanılacak çeşitlerin çiçeklenme
zamanları birbirine uymalı, birbirini
dölleyecek çeşitler arasında 2 sıradan
fazla uzaklık olmamalıdır. Türkiye’de
yetiştiriciliği tavsiye edilen 24 kiraz
çeşidinin en iyi dölleyicileri belirlenmiştir.
Örneğin: Yetiştiricilerimizin Napolyon
dedikleri 0900 Ziraat çeşidinin en iyi
dölleyicileri Lambert, Stark’s Gold (sarı
kiraz ) Metron Late ve Bigarreau gaucher
çeşitleridir.
Karabodur çeşidinin dölleyicileri
Van, Metron late, Bigareau gaucher,
Edirne, Metron Bigareau çeşitleridir.
Kirazlarda döllenme , hasat ve
pazarlama kolaylıkları için bahçede
erkenden geç’e olacak şekilde en az 4-5
çeşit, en iyisi 7-8 çeşit kullanılmalıdır.
Örneğin aşağıdaki uygun bir kiraz bahçesi
düzenidir.
Vista : X X X X X X X X X X
Metron premier : X X X X X X X X X X
Noir de Guben : X X X X X X X X X X
Van : X X X X X X X X X X
Bigarreau gaucher : X X X X X X X X X X
Metron Mervel : X X X X X X X X X X
0900 Ziraat :X X X X X X X X X X
EKOLOJİK İSTEKLERİ
İKLİM
İklim faktörlerinden en önemlisi
sıcaklık olup, kirazlar çok yüksek ve çok
düşük sıcaklıklara dayanamazlar. Kirazlar
yazları serin geçen yerlerden hoşlanırlar.
Kiraz ve vişnelerin odunları düşük
sıcaklıklara dayandığı halde, açmış çiçekler
-2 0C ‘de donar.
Çiçeklenmeye yakın dönemde ki
yağışlar, döllenmeye engel olduğundan ve
olgunlaşmaya yakın dönemdeki yağışlarda
meyve çatlaması yaptığından zararlıdırlar.
İyi bir ürün almak için, kiraz ve
vişneler yeterince üşümelidir. Bu ihtiyacı
giderilemeyince tomurcuk silkmesi yapar
ve düzensiz çiçeklenir.
İklim olaylarında diğeri de yağışın
yıl içinde düzenli dağılımıdır. Düzenli olmak
kaydı ile yıllık yağış miktarı 600 mm olan
yerlerde sulamadan kiraz yetiştiriciliği
yapılabilir.
TOPRAK İSTEKLERİ
Kiraz toprak isteği yönünden
seçicidir. İyi drene edilmiş, derin, verimli,
havalandırmaya uygun, organik madde
yönünden zengin ve yaz ayları süresince
sulanabilen topraklar, kiraz
yetiştiriciliğine çok uygundur. Taban
suyunun yüksek olduğu yerlerde, kökler
yüzeyde kalır ve zayıf olur. Bu gibi
ağaçlar, kuraklıktan ve kış soğuklarından
daha fazla etkilenirler. Çok kurak, kumlu,
çakıllı ve fazla kireçli topraklar, kiraz için
uygun değildir. Böyle topraklarda meyve
küçük kalır, meyve dalları seyrek olur,
meyvenin yenen kısmı (meyve eti) azalır.
Ağır topraklarda, kökler havalanmaz ağaç
zayıf gelişir, meyve dalları seyrek olur ve
zamklanma olur.
YER VE YÖNEY
Kiraz yer ve yöney seçiminde
hassastırlar. Donlardan ari ve kuzey
rüzgarlarına açık olmayan yerler kiraz
yetiştiriciliği için uygundur. Kirazlar rakımı
yüksek yerleri isterler. Yüksek yerlerde
hem doğal drenaj durumu bulunmakta, iyi
bir hava akımı,olmakta, ilkbahar geç
donları riski azalmakta hem de mantari
hastalıkların yayılma riski azalmaktadır.
Kış donlarını olduğu yerlerde hakim
rüzgarlardan korunmuş meyilli yerlerin
seçilmesi gerekir. Güneye meyilli yerler
ilkbaharda tomurcuk gelişimini
hızlandırırken, kuzeye meyilli yerler
geciktirir.
FİDAN DİKİMİ
Fidan dikimi, kışın ılıman geçen
yerlerde sonbaharda, kış şartları sert
geçen yerlerde ilkbaharda yapılması
uygundur.
Fidan dikiminde dikkat edilecek
hususlar ise şunlardır :
1- Fidan çukurlarının, dikimden
belirli bir süre önce açılması tavsiye edilir.
40-50 cm derinlik ve 40-50 cm genişlikte
açılması, dikim esnasında aşı noktasının,
toprak yüzeyinin 4-5 parmak yukarıda
kalmasına dikkat edilmesi önerilir.
2- Dikilecek fidanların; söküm
esnasında ezilen, yaralanan, kopan köklerin
sağlam noktasından budanması yapılmalıdır.
3- Dikimleri genellikle tercih edilen
tek yıllık ve çubuk şeklindeki fidanlar;
Dikimden sonra; standart çeşitlerde aşı
noktasın-dan itibaren 120 cm’ den, bodur
çeşitlerde 70-80 cm üzerinden budanır.
4- Dikimden önce her fidan
çukuruna 100 g TSP veya 100 g DAP
gübresi ilave edilerek toprağa
karıştırılmalıdır.
5- Dikilen fidanların toprağa uyumu
ve kaynaşması için, dikim esnasında ayakla
sıkıştırılması gerekir.
6- Dikimi yapılacak fidanların kök
terbiyesinden sonra ilaçlı su ortamına,
(100 lt suya 400g Captan + 100g Benomyl
veya Carbendazim) bandırılması ve
dikimleri tamamlanan fidanların % 2 bordo
bulamacı ile ilaçlanması, olası hastalık
riskine karşı tedbirdir. Bordo bulamacı
işlemi işçiliğin kolay olması sebebiyle
dikimden öncede yapılabilir.
